Διακοπές και Άσκηση: ένα αναπάντεχο ντουέτο
Της Κάλλης Πολέμη, Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας, B.Sc., M.Sc., ECP
Για τα μέλη και τους φίλους της Μαθαίνω Διατροφή, η φιλοσοφία μας στα διατροφικά θέματα είναι λίγο έως πολύ γνωστή: προσέγγιση non-diet, προστασία και έμφαση στην ψυχολογική σχέση με την τροφή, μικρές και βιώσιμες παρεμβάσεις στην οικογένεια και στο άτομο που μπορούν να εφαρμόζονται περίπου για πάντα, ακόμα και στις διακοπές. Βάσει αυτού τα χριστουγεννιάτικα άρθρα μας διαχρονικά εξηγούν πως οι δίαιτες δεν πετυχαίνουν, οι δε χριστουγεννιάτικες καταλήγουν σε παταγώδη αποτυχία, καθώς, αντιμέτωποι με την ομοβροντία από λιχουδιές και στην προσπάθειά μας “να μην φάμε”, τρώμε ακόμη περισσότερο και επιπλέον καταστρέφουμε την γιορτινή μας διάθεση. Με άλλα λόγια, αν το βάρος το 2024 δεν πήγε για εσάς καλά, συνεχίστε την διατροφική σας συμπεριφορά και στις γιορτές και εξετάστε τις όποιες ήπιες παρεμβάσεις σας με το νέο έτος.
Αντιθέτως, η άσκηση σε περίοδο διακοπών δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσει αντίστοιχη πορεία, δηλαδή να συνεχίσει ως έχει ή και να εγκαταλειφθεί εντελώς. Σε περίπτωση που κάποιος δεν γυμνάζεται καθόλου ή ανησυχεί ότι δεν γυμνάζεται επαρκώς, οι ημέρες των γιορτών μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμες. Σειρά ερευνών έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του νευρωτικού/αγχώδους στοιχείου της προσωπικότητας και της καθιστικής ζωής. Πράγματι, ένας άνθρωπος με έντονα νευρωτική προσωπικότητα νιώθει συχνά τις δυνάμεις του εξασθενημένες – τόσο πολύ που η πιθανότητα να ασκηθεί ισοδυναμεί στο μυαλό του με απώλεια των τελευταίων λιγοστών δυνάμεων που του έχουν απομείνει, ώστε να αντιμετωπίσει την δύσκολη για εκείνον καθημερινότητα. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι που τον οδηγεί στο να μην γυμνάζεται καθόλου ή πολύ συχνά να ακυρώνει τις προπονήσεις του, καθώς σκέφτεται ότι το άγχος και ο ρυθμός της δεδομένης στιγμής ή φάσης στην ζωή του είναι ασύμβατα με σωματική άσκηση.
Έρχονται λοιπόν οι ημέρες των διακοπών, οι ρυθμοί πέφτουν, το σώμα και το μυαλό ξεκουράζονται, η ποιότητα του ύπνου βελτιώνεται, δημιουργείται ελεύθερος χρόνος αλλά και θετικότερη, πιο αισιόδοξη διάθεση. Σε αυτή την διαφορετική συνθήκη είναι πολύ πιθανότερο να εξετάσει κανείς την σχέση του με την άσκηση. Για όσους δεν γυμνάζονται καθόλου, οι μέρες των Χριστουγέννων προσφέρονται για έρευνα των διαθέσιμων επιλογών. Το είδος της άσκησης που θα επιλέξει κανείς έχει να κάνει με την ιδιοσυγκρασία, τις σωματικές ιδιαιτερότητες, την προηγούμενη εμπειρία σε κάποιο σπορ καθώς και με πρακτικά θέματα όπως διαθεσιμότητα, απόσταση και κόστος. Εξάλλου η διάρκεια, η ώρα και η συχνότητα δεν είναι οι ίδιες για όλους. Άλλοι γυμνάζονται το πρωί, άλλοι προτιμούν να κλείσουν την μέρα τους με αυτόν τον τρόπο, ενώ υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία που επιθυμεί να θέσει την άσκηση πριν το μεσημεριανό γεύμα ως εκτόνωση ή διάλειμμα από ένα παραγωγικό πρωινό. Σε αντίθεση με διάφορους αστικούς μύθους, όλα τα παραπάνω έχουν περίπου την ίδια αποτελεσματικότητα και γι’ αυτό είναι σημαντικό όλοι να επιλέγουν με βάση αυτό που τους ταιριάζει και -το σημαντικότερο- με βάση αυτό που θα είναι για αυτούς βιώσιμο και εφαρμόσιμο σε βάθος χρόνου. Εξάλλου, άλλοι επιθυμούν να γυμνάζονται για 50 λεπτά κάποιες φορές την εβδομάδα, παραδείγματος χάριν τρεις, ενώ για άλλους μια μικρότερη διάρκεια αλλά μεγαλύτερη συχνότητα τούς βοηθάει στο πρόγραμμά τους, τούς διατηρεί σε σωματική εγρήγορση ή τους προστατεύει από τον φόβο της υπερβολικής κόπωσης. Σε κάθε περίπτωση, η αρχή μοιάζει να είναι ομαλότερη για όλους με την ένταξη του περπατήματος στην καθημερινότητα, πριν δηλαδή κανείς αρχίσει να προπονείται σε κάτι συγκεκριμένο.
Αντιστοίχως, για όσους η άσκηση είναι εμπεδωμένη στην καθημερινότητα αλλά λιγότερο συχνή από το επιθυμητό, λιγότερο έντονη ή υφίσταται ακυρώσεις, η περίοδος των διακοπών δίνει την ευκαιρία για βελτιώσεις. Με θετικότερη διάθεση και περισσότερο χρόνο, μπορεί κανείς να οργανώσει έξτρα προπονήσεις ή να αυξήσει την ένταση κατακτώντας ένα νέο επίπεδο στην προπόνησή του, το οποίο ενδεχομένως δεν θα μπορούσε ή θα φοβόταν να επιχειρήσει κατά τις περιόδους που νιώθει αποδυναμωμένος λόγω άγχους και κούρασης. Εξάλλου τις μέρες των γιορτών που πιθανώς δεν λειτουργούν γυμναστήρια και άλλοι χώροι εκγύμνασης δίνεται μια σπάνια ευκαιρία να γυμναστεί κανείς στο χώρο του, χωρίς πίεση χρόνου και επιτήρηση από επαγγελματίες.
Συνεπώς, Χριστούγεννα και φαγητό, σημειώσατε Χ (χι!). Αντιθέτως, διακοπές και άσκηση είναι ένας συνδυασμός πολλά υποσχόμενος. Αρχάριοι ή μη, γνωριστείτε με το σώμα σας, διερευνήστε επιλογές, αρχίστε ή επεκτείνετε την σχέση σας με την φυσική δραστηριότητα. Και βέβαια, όπως πάντοτε πρεσβεύει η Μαθαίνω Διατροφή, αρχίζουμε από τα βασικά: τι ωραιότερο από έναν καθημερινό περίπατο στην χειμωνιάτικη φύση ή στην στολισμένη πόλη, ειδικά μετά από ένα υπέροχο, χορταστικό και ελεύθερο τύψεων χριστουγεννιάτικο γεύμα! Καλές γιορτές!