Covid-19: Συναισθηματικό φαγητό σε συνθήκες καραντίνας
Άρθρο από την Κάλλη Πολέμη, Ψυχοθεραπεύτρια, M.Sc.
Στην καθημερινότητά μας, όπως την ξέραμε πριν την κρίση του κορωνοϊού, το συναισθηματικό φαγητό είχε για πολλούς από εμάς περίοπτη θέση. Κρίσεις άγχους, μικρές αποτυχίες, μεγάλες συγκρούσεις “επιλύνονταν” με comfort food. Τώρα όμως, με την επέλαση του νέου απειλητικού ιού, έχει προστεθεί μια περαιτέρω αγωνία, μια αγωνία υπαρξιακή, που μας έχει υπενθυμίσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την θνητότητά μας, το παράλογο του πόσο εύκολα μπορεί η ζωή να “γυρίσει ανάποδα” από τη μια στιγμή στην άλλη. Είτε υποφέρει κάποιος δικός μας ή βρισκόμαστε κλεισμένοι σπίτι για να προστατευτούμε, το φαγητό μοιάζει πιο παρηγορητικό από ποτέ. Είναι όμως;
Καθώς τελούμε όλοι σε καραντίνα, άλλοι περισσότερο και άλλοι ενδεχομένως λίγο λιγότερο, οι ζωές μας μοιάζουν να είναι σε standstill. Ο χρόνος έχει παγώσει, οι εικόνες επαναλαμβάνονται διαρκώς οι ίδιες, ανησυχούμε για την υγεία μας, αγωνιούμε για τις δουλειές μας και την επόμενη μέρα, πλήττουμε και, πιο πολύ από ποτέ, δοκιμάζονται οι σχέσεις μας με τους σημαντικούς άλλους. Χωρίς τον θόρυβο της καθημερινότητας, άλλοι συνειδητοποιούμε ότι η επαφή με τον σύντροφό μας έχει χαθεί, ότι τα παιδιά μας έχουν εξελιχθεί με τρόπους που μας ανησυχούν, ότι η οικογένειά μας δεν λειτουργεί όπως νομίζαμε, και το δυσκολότερο από όλα: στις συνθήκες αυτές είμαστε όλοι αναγκασμένοι να μείνουμε με τον εαυτό μας και να τον ακούσουμε.
Κάπως έτσι λοιπόν το φαγητό φαντάζει, κατά τον στίχο του Καβάφη, “μια κάποια λύση”: γρήγορη, εύκολη, αποτελεσματική – έχει δοκιμαστεί εξάλλου σε πολλές “κρίσεις” – και κυρίως συμβατή με τις συνθήκες της καραντίνας! Εδώ όμως πρέπει πιο πολύ από ποτέ να επιστρατεύσουμε όλη μας τη δύναμη και να δούμε την κατάσταση στις πραγματικές της διαστάσεις. Η “λύση” του φαγητού είναι μια απόλαυση πρόσκαιρη, επιφανειακή και κυρίως άστοχη. Γιατί το πρόβλημά μας δεν είναι ότι πεινάμε και δεν υπάρχει αρκετή τροφή. Το αντίθετο, η τροφή βρίσκεται εκεί έξω σε ποσότητες και ποιότητες άνευ προηγουμένου. Το έλλειμμα μας είναι συναισθηματικό, μας λείπει η κατανόηση, η εγγύτητα, η ζεστασιά, η τρυφερότητα, η συγχώρεση και – λόγω της επιδημίας- η σιγουριά ότι θα τα καταφέρουμε, ότι η ζωή θα επιστρέψει στους κανονικούς ρυθμούς, ότι θα μπορέσουμε και πάλι να εξορκίσουμε τη θνητότητά μας.
Τι μπορεί λοιπόν να κάνει κανείς;
Σίγουρα να δώσει στον εαυτό του την ευκαιρία να σκεφτεί, να παρατηρήσει τον τρόπο που χειρίζεται το φαγητό – αν μη τι άλλο χρόνος υπάρχει! Όσο πιο πολύ γνωρίζουμε τους μηχανισμούς που μας ενεργοποιούν, το τι μας δίνει δηλαδή το φαγητό σε συναισθηματικό επίπεδο, τόσο πιο εύκολο γίνεται να το διαχειριστούμε. Για τον καθένα από εμάς είναι άλλο το συναισθηματικό έλλειμμα και αυτό, εφόσον το εντοπίσουμε κοιτάζοντας βαθιά μέσα μας, είναι η “ποιοτική τροφή” που οφείλουμε να μας προσφέρουμε. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή προσπαθούμε να γεμίσουμε το συναισθηματικό μας κενό με μεγάλες ποσότητες τροφής, συμβαίνει δυστυχώς το αντίθετο: το εσωτερικό κενό παραμένει και γιγαντώνεται, υποφέρει όμως το σώμα που το περιβάλλει από την κατάχρηση της τροφής. Και αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν μας αξίζει.
Η Κάλλη Πολέμη είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Ψυχοθεραπεύτρια. Είναι ιδρυτικό μέλος της Μαθαίνω Διατροφή και εκπαιδευμένη στο μοντέλο ES Feeding Dynamics Model (εγκεκριμένο από την Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία).