Xριστούγεννα 2021: Διαφορετικά ή…δεν μάθαμε τίποτα;

Της Κάλλης Πολέμη, Ψυχοθεραπεύτριας, Μ.Sc.

Τι σήμαιναν για τους πιο πολλούς δυτικούς ανθρώπους τα Χριστούγεννα πριν την πανδημία;  Ατελείωτα δώρα, ατέρμονες μετακινήσεις για να αγοραστούν, υπέρ το σύνηθες έξοδοι και συγκεντρώσεις, πολύ φαγητό (και πολλές ενοχές που έρχονται μαζί με αυτό).  Το glitter των Χριστουγέννων ερχόταν με βαρύ τίμημα: υπερβολικά έξοδα, κόπος, κούραση, ακόμη και άγχος, για να είναι όλα τέλεια ή παραμυθένια ή μαγικά – ανάλογα τι κινητοποιεί τον καθένα.

Και μετά ήρθαν τα lockdowns και έπεσε σιγή.  Τα δώρα ήταν σχεδόν αδύνατον να παραδοθούν, δεν έφταναν τα courier ή δεν λειτουργούσαν τα εργοστάσια.  Τα καλέσματα λίγα έως ανύπαρκτα, οι ρυθμοί έπεσαν, κίνηση δεν υπήρχε ή τελοσπάντων ήταν αισθητά μειωμένη.  Το φαγητό όμως δεν φάνηκε να αλλάζει – αν και στο μυαλό πολλών από εμάς οι περιορισμοί που μόλις αναφέρθηκαν φάνηκαν αρχικά σαν μια “ευκαιρία” επιτέλους να μην συνδεθούν οι γιορτές με πρόσληψη βάρους.  Είτε προαποφασισμένη ως μια περίοδος ασυδοσίας στην ποσότητα και την ποιότητα της τροφής ή ως μια αποτυχημένη προσπάθεια δίαιτας μέσα στο Χριστούγεννα που ναυάγησε και οδήγησε στο άλλο άκρο, οι έρευνες δείχνουν ότι ο περιορισμός των “πειρασμών” που συνόδευσε όχι μόνο τα περσινά Χριστούγεννα αλλά ολόκληρο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο της ζωής μας καθόλου δεν μάς αδυνάτισε – το αντίθετο, οι πιο πολλοί άνθρωποι ήδη μιλούν για τα κιλά της καραντίνας.

Και τώρα;  Καθώς γίνεται σαφές ότι δεν είναι η καραντίνα ή η απουσία της που μάς παχαίνουν, ίσως, έχοντας δοκιμάσει και τα δύο άκρα της έντονης κοινωνικότητας καθώς και της απόλυτης απομόνωσης, να έχει έρθει η ώρα να ψάξουμε τις απαντήσεις για τις επιλογές μας στον εσωτερικό μας εαυτό και όχι στις γύρω συνθήκες.  Αυτό αφορά το φαγητό?  Αυτό αφορά και το φαγητό αλλά και οτιδήποτε άλλο, μαζί και το τι Χριστούγεννα θέλουμε φέτος και από εδώ και πέρα να ζούμε.  Με άλλα λόγια, μοιάζει να φαίνεται ότι η προ κορωνοϊού εποχή χαρακτηριζόταν από τον απόλυτο ετεροκαθορισμό:  φρενήρεις ρυθμοί, υπερκαταναλωτισμός, καταναγκαστική κοινωνικότητα και αυτοκαταστροφική υπερφαγία προς κατευνασμό του άγχους.  Η χαλάρωση των ρυθμών δεν ωφέλησε γιατί ήταν και εκείνη έξωθεν επιβεβλημένη, από την κυβέρνηση, τους νόμους, την πανδημία.  Εξ ου και συνεχίστηκε ο καταναγκασμός: στο φαγητό, στο e-shopping ή στο binge-watching.

Δόθηκε όμως -έστω και τεχνητά- η ευκαιρία να δούμε πώς είναι η ζωή χωρίς μεγάλο θόρυβο.  Και όλοι κάτι ανακάλυψαν ότι αληθινά τους αρέσει, το οποίο παντελώς αγνοούσαν – το περπάτημα στη φύση, το γράψιμο ή απλώς την παρέα με τα μέλη της οικογένειάς τους που απεδείχθησαν τελικά “πολύ καλοί άνθρωποι” – κατά το γνωστό ανέκδοτο που κυκλοφορούσε αθρόα στα social media την πρώτη περίοδο του lockdown.    Αν ο καθένας από εμάς κοιτάξει καλά μέσα του και εντοπίσει έστω και ένα πράγμα που ήταν η επιλογή του τον τελευταίο ενάμιση χρόνο του περιορισμού, που δεν αφορούσε τους άλλους αλλά μόνο τον ίδιο αυθεντικά και προσωπικά, ίσως αυτό αποτελέσει την αρχή για μια σειρά επιλογών που δεν θα επηρεάζονται από τα κοινωνικά πρέπει, από το τι κάνουν οι άλλοι ή τι είναι στη μόδα, αλλά θα αντικατοπτρίζουν μια οργανισμική τάση στην ποιότητα και στην ένταση που ταιριάζουν σε εκείνον προσωπικά και τον ωφελούν.

Και έτσι κάπως τα φετινά Χριστούγεννα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά, αξιοποιώντας τα διδάγματα της κοινής μας περιπέτειας.  Σε πόσα καλέσματα θα πάω;  Σε όσα αληθινά θέλω – για τους άλλους “δεν θα μπορέσουμε”.  Πόσα δώρα θα πάρω στα παιδιά μου;  Όσα πραγματικά έρχονται από την καρδιά και όχι από την τσέπη, μικρή ή μεγάλη – καμία σημασία.  Πόσα “χριστουγεννιάτικα”  και “παραμυθένια” πράγματα θα κάνω;  Αυτά που ταιριάζουν σε εμένα και στους αγαπημένους μου, όχι όσα διαφημίζονται στα social media.  Για όλα τα άλλα, που δεν είναι δικά μου αλλά παλιότερα θα τα ακολουθούσα καταναγκαστικά, θα επιβάλω εγώ ως ον αυτεξούσιο ένα δικό μου lockdown.  Και με το φαγητό – που είναι διαχρονικά αυτή την εποχή πηγή ανησυχίας;  Ένας άνθρωπος έτσι ευθυγραμμισμένος με τις αληθινές του επιθυμίες και ανάγκες, χωρίς να άγεται και να φέρεται από τα γύρω-γύρω, θα φερθεί με την ίδια καλοσύνη στον εαυτό του και στο θέμα του φαγητού: θα αυτορρυθμιστεί, είτε είναι γιορτές ή όχι, γιατί δεν θα χρειάζεται πια την τροφή για να εκτονώνει την αγωνία που διακατέχει κάθε άνθρωπο που ουσιαστικά δεν ξέρει ποιος είναι και δεν αναγνωρίζει τίποτα δικό του στις επιλογές της ζωής του, από την πιο μικρή μέχρι την πιο μεγάλη.

Καλέ γιορτές!